Üniversite sınavı sonuçları açıklandı. Uzun yıllardır. Öğrenci danışmanlığı yapan biri olarak gördüğüm en hızlı şekilde. Şimdi tercih dönemi başlıyor. Bilinçli bir tercih yapmak üniversite sınavına hazırlanmak kadar önemli. Çünkü bu tercihler gencin mesleğini, sürdüreceği hayatı, gelecekteki yaşam şeklini büyük oran da etkiler. Yani ‘Meslek seçmek eş seçmek kadar önemlidir’
Elbette hangi mesleğe gideceğinin cevabı bu tercih döneminin kısalığına bırakılamayacak kadar önemlidir. Çünkü mesleki tercihler, bir süreç işidir. Bu süreçte kişinin kendi özellikleri ve mesleğin gerektirdiği özelliklerin farkına varmak. Tercih süreçlerinde en mantıklı yoldur.
Kendini tanımak ve mesleği tanımak: Uzun yıllar bu işi yapıp yapamayacağına, yaparken de mutlu olup olmayacağına dair fikir sağlar. Kişinin neyi yapıp neyi yapamayacağını bilmesi, sınırlarını, kişilik özelliklerini bilmesi, kendini tanıması, kendini tanıdığı kadar mesleği tanıması, sağlıklı kararlar vermesine yardımcı olur.
Ve gelecekte yaşanabilecek sıkıntıları şimdiden engeller.
Konfüçyus der ki: ‘Birkaç saat mutlu olmak istiyorsan, balığa çık. Birkaç gün mutlu olmak istiyorsan, tatile çık. Birkaç ay mutlu olmak istiyorsan, evlen. Ömür boyu mutlu olmak istiyorsan, işini çok sev!”
İşini sevebilmek için doğru tercih yapmak gerekiyor. Burada ailelere de önemli görevler düşüyor. Ailelerin beklentileri de elbette bu süreçte önemlidir. Tercih süreçlerinin bir parçasıdır. Önemli olan gencin isteğidir demiyorum. Bununla birlikte bilinçli mesleki tercihi yapan çocuklarının kararlarına saygı göstersinler. Unutulmamalıdır ki; önemli olan geleceğin mesleğini tercih etmek değil, kendi seçtiğin mesleği geleceğe taşımaktır.
Ailelerin bu konudaki en iyi yardımı çocukların karar verme becerilerini geliştirmelerine, araştırmacı olmalarına, çocuk yaştan başlayarak becerilerini ve beyinlerini geliştirmelerine, okuma alışkanlığı kazanmalarına, yaratıcı zekalarını geliştirmelerine yardımcı olmalarıdır.
Bu tercih günlerinde anne babaların yapabileceği en iyi yardımlardan biri de, bir Hint filmi olan ‘3 İdiots’ (3 ahmak ya da salak olarak da geçiyor) filmini izlemeleridir.
Ailelerin beklenti ve imaları daha ilkokul öncesi çağdan başlar. Doktor olacaksın, avukat olacaksın, bilim adamı olacaksın, öğretmen olacaksın.., Çocuklara sorulunca; onlar daha renkli cevaplar verirler.. Pilot olacağım, dansöz olacağım, fırıncı olacağım, tır şoförü olacağım, asker olacağım, superman olacağım… bu liste uzar gider…
Eskiden öğretmen olmak çok değerliyken son yıllarda cazibesini yitirdi. Örneğin, son yıllarda binlerce fizik mezunundan, alımların yapıldığı bir yılda devlet sadece 35 öğretmeni kadroya aldı. Dolayısıyla fizik öğretmenliği tercihi mesleki olarak nerdeyse boş bir tercihe dönüştü. Bir dönem yüksek puan alanlar, PDR’nin isminden bile bir şey anlamadıkları için es geçtiler. Şimdi PDR en popüler alanlardan biri oldu. KPSS’de açıkta kalan yok… Diğer meslekleri söylemeye gerek yok. Çağ hızla değişiyor. Değişimi doğru takip etmek, meslekleri incelemek, geleceği okumak ve bununla beraber tercihleri doğru yapmak önemlidir.
Yaşamlarınıza anlam katacak isabetli tercihler yapmanız dileğiyle…
ÜNİVERSİTE TERCİHLERİ YAPILIRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR:
Her şeyden önce sırf üniversiteli olmak için mi? Aileden uzaklaşmak için mi? Meslek sahibi olmak için mi? Bir daha aynı sınav stresini yaşamak istemiyorum, bu yıl bir yere yerleşeyim için mi? İstediğim ve okumak istediğim bölüm olduğu için mi tercih yapılacağına karar verilmeli.
Seçeceğin bölüm yeteneğine uygun bir meslek mi? Gelecekte iş bulabileceğin bir meslek mi?
1. Tercih listesi oluşturulurken 2014 Yükseköğretim Programları ve Kontenjanlar Kılavuzu sizin rehberiniz olacaktır.
2,Öncelikle girmek istediğin bölümleri seçmeli, yanlarına tüm özellikleri ve tercih edilen bölüme 2013 yılında giren adayların başarı sıraları yazılmalıdır.
3. Tercihler yüzdelik dilime ya da başarı sırasına göre yapılmalıdır.
4. Kazanılsa dahi kayıt yaptırılmayacak düşük başarı sırasındaki okulları listeden çıkarılmalıdır. Çünkü kazanıldığında kayıt yaptırılsın veya yaptırılmasın Orta öğretim başarı Puanı, bir sonraki yıl yarı yarıya düşecektir.
5. Puanı belli olmayan bölümler, eşdeğer bölümlerin puanlarıyla kıyaslanabilir. Örneğin; İnönü Üniversitesi’nde yeni açılan bir bölümün puanını bulmak için Atatürk Üniversitesi’ndeki bu bölümün başarı sırasına bakılabilir. Fakat bu, bölümün aynı başarı sırasında olacağı anlamına gelmez.
- Tercihlerinizde yer verdiğiniz bölüm/programların devlet, vakıf, KKTC veya yurtdışı da olsa maddi şartlarına dikkat edilmelidir. Devlet üniversitelerinde ikinci öğretim yapan bölümlerin harç miktarları normal öğretimlere göre çok yüksektir.
7.2 yıllık programlardan tercihte bulunacak genel lise mezunu adaylar, Tablo 3A’daki bölümler için önceliğin meslek lisesi mezunlarına verildiğini, kontenjan artarsa kendilerinin sınav sonuç belgesindeki alan dışı Y-YGS puanlarına göre yerleştirileceklerini unutmamalıdır.
8. Aynı bölümler arasında Tercih sırası belirlenirken, üniversitenin sunduğu imkânlar, Üniversitede söz konusu bölümdeki akademik kadro, yabancı dil ayrımından sağlık durumuna, üniversitenin bulunduğu şehir, burs durumu, ekstra ücret uygulamasından hazırlık sınıfı şartına kadar pek çok ölçüt yer alabilir.
9. Tercihler yapıldıktan sonra rehberlik uzmanlarına mutlaka danışmakta ve yapılan tercihleri denetletmekte fayda var. Bu denetleme yapılırken tercih kılavuzunda programın karşısındaki özel şartlara bakılmalı. Örneğin, ODTÜ denilince sadece Ankara’da değil Kıbrıs’ta ücretli olan yerleşkesi de işaret edilmiş olabilir. Her program tek tek bir alttaki program ile karşılaştırılmalıdır. Ayrıca; “Doğru tablolardan tercih yapıldı mı? Listenizdeki programların giriş için aradıkları bütün özel şartlara sahip misiniz? Listenizdeki Okulların kodları doğru yazılmış mı?
Tercihlerde tüm öğrencilere başarılar diliyorum.
Uzman Psk. Dan. Mahmut Kızılboğa